Έθιμα με το νερό

Το έθιμο της πιπεριάς

Συνέντευξη από τη γιαγιά μου Στέλλα.

-Γιαγιά, από ποιο χωριό είσαι;

-Από τον Τράγιλο Σερρών.

-Μπορείς να μου μιλήσεις για το έθιμο της πιπεριάς;

- Ναι, μπορώ. Τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν έβρεχε και είχε ξηρασία, οι χωριανοί ντύνανε μια ορφανή κοπέλα "πιπεριά". Την φορούσαν κόκκινα ρούχα για πιπεριά και πράσινα για φύλλα. Έπειτα τη γύριζαν σε όλο το χωριό και την έβρεχαν με κανάτες. Της τραγουδούσαν κι ένα ποιηματάκι: 

"Πιπεριά δροσολογιά

για να βρέξεις μια βροχή 

μια βροχή μια σιγανή

για να γίνουν τα στάρια

 να γεμίσουμε τ' αμπάρια."

      Έτσι μετά  από λίγες μέρες έβρεχε.

Θεολόγης Ζερβίδης

Το αμίλητο νερό

 

     Πρωί πρωί την ημέρα των Χριστουγέννων, οι κοπέλες της επαρχίας έτρεχαν στην πιο κοντινή βρύση για να "κλέψουν το άκραντο νερό", δηλαδή το αμίλητο νερό. Λέγεται έτσι το νερό, γιατί σε όλη τη διαδρομή, οι κοπέλες δεν βγάζουν λέξη.

     Όταν φτάνουν στη βρύση λένε:"όπως τρέχει το νερό σου βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και το βιο μου", δηλαδή η περιουσία μου ή η ζωή μου. 

Διονύσης Στίκος 

Το σιδερένιο νερό

 

        Έθιμο που γινόταν παλιά στη Φλώρινα. Τα χαράματα της Πρωτοχρονιάς, ο νοικοκύρης πήγαινε στη βρύση του χωριού. Αφού πλενόταν, έπαιρνε μια πέτρα μικρή και την έπλενε καλά στη βρύση. Στη συνέχεια, γύριζε σπίτι και τους έβρεχε με ένα κλωνάρι και την πέτρα λέγοντας: "όλοι του χρόνου γεροί σαν την πέτρα τη μικρή."

Μιχάλης Καραμιχαηλίδης

Το τάισμα της βρύσης

       Σε πολλά χωριά, κυρίως της ηπειρωτικής Ελλάδας, συνάντάμε το έθιμο που καλείται:"Το τάισμα της βρύσης". Στις περισσότερες περιπτώσεις, το έθιμο λαμβάνει χώρα την παραμονή της πρωτοχρονιάς, ενώ σε κάποιες περιοχές θα το συναντήσουν τα ξημερώματα της ημέρας των Χριστουγέννων.

      Σύμφωνα με το έθιμο, αδειάζονται όλα τα δοχεία που περιέχουν νερό στο σπίτι και μια από τις γυναίκες του σπιτιού (συνήθως νεαρή) πηγαίνει να φέρει, με μια στάμνα νερό από την κοντινή στο σπίτι βρύση. Στο δρόμο τόσο πηγαίνοντας όσο και γυρίζοντας πρέπει να παραμείνει αμίλητη. Αυτός είανι και ο λόγος που το νερό αυτό ονομάζεται αμίλητο ή άκραντο.

Εκτός από τη στάμνα, η γυναίκα έχει μαζί της διάφορα φαγώσιμα, όπως μέλι, βούτυρο, σιτάρι, τυρί, κ.α. Αυτά τα τρόφιμα θα τα αφήσει στην βρύση (θα την ταΐσει)πριν γεμίσει τη στάμνα της με νερό. Κατά τη διάρκεια του γεμίσματος της στάμνας, η γυναίκα κάνει διάφορες ευχές για το νέο έτος, παραμένοντας όμως αμίλητη.

     Όταν γεμίσει η στάμνα, επιστρέφει στο σπίτι και αφού πιουν από το αμίλητο νερό όλα τα μέλη της οικογένειας, ραντίζεται με αυτό το σπίτι για το καλό της χρονιάς. Σε ορισμένες περιοχές, πιστεύεται ότι όποια κοπέλα φτάσει στη βρύση πρώτη, θα είναι τυχερή για όλη τη χρονιά. Οπότε μην κάθεστε! Στάμνα, φαγώσιμα, φερμουάρ στο στόμα και βουρ για την κοντινή βρύση. Κι αν χτυπήσει το κινητό, μην ξεχαστείτε και απαντήσετε. Αμίλητες είπαμε!

Ανδριάνα Παρασκευαΐδου
Αναστασία Στίκου